“Ik merk dat ik opzie tegen het rolstoelrijden omdat deze niet fijn rijdt. Eerlijk gezegd weet ik niet zo goed hoe het komt”
Wanneer je problemen hebt met het rijden met je rolstoel dan is het belangrijk om het probleem goed te analyseren. Sommige problemen lijken niet zo erg maar kunnen uiteindelijk wel tot vervelende blessures leiden. Het goede nieuws is dat veel rijproblemen relatief makkelijk te verhelpen zijn in de rolstoel. Veel rijproblemen hangen echter samen met niet goed zitten. Een voorbeeld; wanneer je met je bekken niet goed zit (naar achter gekanteld) dan kan dit zelfs leiden tot schouderklachten bij het handbewogen rolstelrijden.
Ligt het probleem wel aan de rolstoel?
Uiteraard moet de rolstoel goed rijden maar daarnaast is het ook belangrijk om het rijden met de rolstoel geleidelijk aan op te bouwen. Dit geldt voor alle mogelijke manieren van aandrijven van de rolstoel (hoepelaandrijving met de armen maar ook trippelen of een kinbediening in een elektrische rolstoel). Het geldt zeker wanneer je nog relatief ongetraind bent. Via check je zit kun je checken of er sprake is van rijproblemen en of dit aan de rolstoel ligt of misschien ook (voor een deel) aan je eigen getraindheid en rij- en rolstoelvaardigheid. Vaak is het een kwestie van meerdere factoren; d.w.z. je kan baat hebben bij een beter ingestelde rolstoel maar ook bij goed oefenen en je conditie opbouwen en misschien ook door wat beter op de bandenspanning te letten. Soms zoeken mensen de oplossing eerder in een lichtere rolstoel dan op hun eigen gewicht te letten. Kortom om zit en rijproblemen op te lossen is het belangrijk om je niet blind te staren op de rolstoel.
Rolstoelvaardigheid lukt niet
Wanneer het niet lukt om een drempeltje of een stoeprand te nemen dan kan het er aan liggen dat je deze vaardigheid nog niet goed genoeg hebt geoefend maar het kan er ook aan liggen dat je rolstoel niet goed is afgesteld. Dit geldt voor alle typen rolstoelen. In basisprincipes rijden kun je meer lezen over een juiste afstelling. Met name bij een handbewogen rolstoel kan dit een probleem zijn wanneer de grote wielen te ver naar achter staan. Het is dan lastig om de voorwieltjes op te wippen. Het kan ook zijn dat je in je handbewogen rolstoel een anti-tip-steun hebt die te dicht bij de grond is afgesteld.
Pijn tijdens rijden
Wanneer je pijn hebt tijdens het rolstoelrijden dan is het belangrijk om te achterhalen wat de exacte locatie is van de pijn (is het in een gewricht, pees of spier), hoe ernstig de klachten zijn en of deze pijnklachten toenemen met rolstoelgebruik. Pijnklachten kunnen ook komen doordat je in eens heel fanatiek (heel hard of heel lang achter elkaar) hebt gereden in vergelijking met andere dagen. Je kan dan tijdelijk overbelastingsklachten hebben en even een paar dagen rustig aan doen kan al veel helpen. Wanneer de klachten aanhouden dan is sprake van een blessure. Blessures moet je uiteraard zien te voorkomen, zeker wanneer je voor al je activiteiten van je armen afhankelijk bent. Om die reden zal je pijnklachten altijd serieus moeten nemen. Het kan zijn dat de rolstoel te zwaar rijdt en misschien niet optimaal is afgesteld (zie basisprincipes rijden). Het kan ook voorkomen dat een verkeerde zithouding (zoals bijv. een C-houding bij een achterover gekanteld bekken) nek-, schouder- en elleboogklachten tot gevolg heeft. Vaak komt dit dan door een ongunstige positie van de schouders t.o.v. de wielen.
Vermoeidheid
Wanneer de rolstoel te zwaar rijdt dan kan dit leiden tot vermoeidheid in spieren maar ook in algehele vermoeidheid. Met dit laatste wordt dan vooral je algehele conditie mee bedoeld. Ook hierbij is de mate van vermoeidheid belangrijk om te weten. Moe worden hoeft niet erg te zijn maar als het er toe leidt dat je geen energie over hebt voor andere activiteiten die je wilt doen dan is dat heel vervelend. Wanneer je nog niet goed getraind bent dan is het overigens niet raar als er vermoeidheid optreedt. Het is dan een kwestie van geleidelijk aan je spieren en hart-long systeem laten wennen aan de belasting van rolstoelrijden. Het is wel een probleem wanneer je, ondanks een geleidelijke opbouw, door vermoeidheid op blijft zien tegen verplaatsen in en met de rolstoel en daardoor niet kan doen wat je wilt doen. Kortom het is goed om te checken of de rolstoel optimaal op je is ingesteld qua rijden en zitten.
Onderuitzakken bij trippelen
Het is het meest voorkomende probleem bij trippelen en wordt veroorzaakt door een ontbrekende bekkenstop (in het zitkussen) en soms ook doordat de trippelhoogte te hoog is afgesteld of de zitdiepte te groot is. Het gevolg is dat iemand niet goed met het bekken achter in blijft maar onderuit glijdt (waarbij het bekken naar achter kantelt). Deze onderuitgezakte houding is niet een wenselijke houding. We hebben het over dit probleem en de oplossingen gehad in basisprincipes rijden.