Je gebruikswensen) en lichamelijke mogelijkheden moeten zo goed mogelijk worden vertaald in de rolstoel. Wat je daadwerkelijk met de rolstoel gaat doen hangt overigens niet alleen af van de rolstoel. Een goede rijvaardigheid is belangrijk, of je nu in een elektrische-, trippel- of in een handbewogen rolstoel rijdt.

Het is zinvol om ervaring op te doen met zitten, rijden en rolstoelvaardigheid in verschillende (type) rolstoelen met verschillende zit- of rij-instellingen. Op die manier leer je welk type rolstoel met welke instellingen voor jou optimaal is. Vraag  ervaren rolstoelgebruikers – het liefst met een enigszins vergelijkbare aandoening – naar de keuze voor bepaalde aspecten van hun rolstoel. Een onafhankelijke ergotherapeut kan je ook helpen om de voor- en nadelen van verschillende opties duidelijk te krijgen.

Welk soort rolstoel sluit het beste aan bij je lichamelijke mogelijkheden en gebruikswensen? Hieronder gaan we in op welke doelgroepen de verschillende soorten rolstoelen gebruiken.

Soort rolstoel

Bij ontbrekende kracht en/of aansturing in de benen en een normale kracht en functie in beide armen kom je (via de WMO of PGB) in aanmerking voor een handbewogen rolstoel. Voor veel rolstoelgebruikers is een licht-rijdende handbewogen rolstoel een logische keus. Vaak gebruiken zij een aan de rolstoel aan te koppelen handbike voor de wat langere afstanden buitenshuis. De combinatie van een rolstoel met een (elektrisch ondersteunde) aankoppelhandbike is een goede manier om blessures te voorkomen en toch lichamelijk actief te zijn tijdens dagelijkse verplaatsing in de woonomgeving. Dat deze combinatie de voorkeur heeft boven alleen handbewogen rolstoel-gebruik wordt ondersteund door onderzoek: Rolstoelrijden blijkt namelijk veel belastender voor de schouders dan handbiken.

Wanneer je kracht en functie hebt in een lichaamshelft d.w.z. je hebt een goede of redelijke kracht in een arm en een been dan is een trippelrolstoel een logische optie. Dit geldt ook voor mensen met redelijke functie in de benen en ontbrekende functie in de armen. De trippelrolstoel is handig voor binnenshuis maar voor buitenshuis is het verre van ideaal en veel mensen kiezen een scootmobiel voor buiten. Zeker wanneer iemand wel kan opstaan en een paar kan passen zetten (al dan niet met een stok) dan is de scootmobiel een uitkomst. Wanneer de minst sterke lichaamshelft nog wel wat functie heeft dan kan een (elektrische) driewiel(lig)fiets ook nog een goede mogelijkheid bieden voor verplaatsing buitenshuis bij zowel volwassenen als kinderen. Bij verminderde kracht in benen en armen (en moeite bij het maken van een zelfstandige transfer) dan kan een elektrisch ondersteunde aankoppelhandbike soms ook nog een goed idee zijn.

De elektrisch rolstoel is een goede optie wanneer de been en arm/handfunctie onvoldoende is om met een handbewogen rolstoel te kunnen rollen dan wel trippelen. Met de kanttekening dat rollen (het voortdrijven van de wielen) met elektrisch ondersteunde wielen bij enige arm/handfunctie ook nog een mogelijkheid kan zijn. De eventuele voor- en nadelen van de elektrische rolstoel versus elektrisch ondersteunde wielen (en een elektrisch ondersteunde handbike) in een handbewogen rolstoel kun je bekijken in het filmpje van Paul White.

Ergonomische afstelling

Met het kiezen van alleen het type rolstoel ben je er nog niet. Of je nu in een handbewogen-, duw-, elektrische -of trippelrolstoel zit, er zijn nog flink wat keuzes in de rolstoel te maken om deze goed op jou in te stellen. Het gaat dan om instelling van de zitting, rugleuning en bijvoorbeeld ook om keuzes als de armleuningen, wielen, etc.  Noem maar op.

Deze instellingen hangen niet alleen af van jouw  gebruikswensen  maar voor een belangrijk deel van je lichaamsmogelijkheden:  Wanneer je lichaam minder zit- en beweegmogelijkheden heeft  (bijvoorbeeld door ontbrekende spierfunctie of juist een hoge spierspanning) dan let de afstelling van de rolstoel nauw. Hetzelfde geldt ook voor bijvoorbeeld een bekkenscheefstand of een wervelkolomafwijking. De instellingen van de rolstoel moeten zodanig zijn dat jij steun hebt waar nodig en vrijheid waar het kan. Dit om jouw lichaamsmogelijkheden zo goed mogelijk tot z’n recht te laten komen en te zorgen dat jij goed kan zitten, rijden en reiken. Advies inwinnen  bij een zitadviesteam is verstandig om je lichaamsmogelijkheden in kaart te brengen EN advies over een optimale ergonomische instelling. Dit geldt zeker ook als je zitproblemen of rijproblemen ondervindt.  Mogelijk  kwamen ook problemen uit Check je zit. Ook bij twijfel is het verstandig om advies in te winnen.

Wanneer er geen bijzonderheden zijn over je lichaam dan kom je al een heel eind met de kennis uit wat is goed zitten en rijden (m.n basisprincipes zitten en rijden en rolstoel-gebruiker-afstelling) en uiteraard je gebruikswensen. Daarnaast kan  rolstoelkeuzes van nut zijn waar we  ingaan op veelvoorkomende vragen m.b.t. voor- en nadelen van verschillende rolstoel-typen en -instellingen. De checklists kunnen je mogelijk ook helpen. Uiteindelijk is het doel van deze site dat je het eisenpakket van de rolstoel duidelijk krijgt zodat jouw aanvraag soepel kan verlopen.